Son günlerde şehrin görülmeye değer en şahane şeyleri, özenle hemen her yere dikilmiş, çeşit çeşit renkteki laleleri olsa gerek. Hakikaten bir yerden bir yere giderken yol boyu bezenmiş laleler içimizde yaşama sevincini yeniliyor adeta. Bu güzelliklere bakıp görsel tatmini yaşarken aklıma lalenin ‘tarihi’ ve bir diğer taraftan Mimar Sinan’nın Edirne Selimiye Camiindeki ‘Ters Lalesi’ geldi aklıma. 

Bilindiği üzere Lale, Hollanda’nın yel değirmenleri kadar ünlü sembolüdür. Ancak o ki lalenin anavatanı, kökeni Hollanda değildir. Esasında lalelerin doğal habitatları dağlık arazilerdir. Hollanda’ya İstanbuldan ilk lale 1554’te getirilmiştir. Yabani laleler ise güney Avrupa’da, Kuzey Afrika’da ve Çin’in kuzeydoğusuna kadar olan Asya’nın bazı kısımlarında bulunabilir. Ve bilinmelidir ki Lale hem ülkemizin hem de İran’ın milli çiçeğidir. Milli çiçeğimiz lalenin ismi Farsçada türban anlamındaki dulband kelimesinden ( Türkçe söylenişi ile tülbent) gelir. Bu sebeple etimologlar henüz tam açmamış lale şeklinin türbana benzetirler. Lalenin milli çiçeğimiz olmasına rağmen Hollanda tarafından yılda üç milyar lale soğanının iki milyarının ihraç ediliyor olması da düşünülmesi gereken bir husustur belki de.

Bir diğer taraftan Edirne Selimiye Camii’sinigörmüş olanların Camii’nin içindeki bir sütunun üzerine işlenmiş  şekilde bulunan ters laleyi de hafızalarına kazımış olduklarını düşünüyorum. Dahi mimar  Sinan tarafından bir imza gibi özenle sütuna işlenmiş  lalenin hikayesini de paylaşmak ve şahane lale çiçeğinin hakkını vermek isterim.

Bir rivayete göre Camini arsası içinde bir lale bahçesi varmış ve bu lale bahçesinin  sahibi kadın  Camii inşaatı için arsasını satmaya yanaşmamış. Uzun uğraşlardan sonra kadın arsayı bir şartla satmayı kabul etmiş. Arsasının sembolik olarak yaşatılması için bir lale motifi yapılmasını istemiş. Mimar Sinan da lale motifini yapmış fakat ters olarak Camideki lale motifi lale bahçesini, lalenin ters yapılması ise kadının tersliğini ifade etmek istenmiştir. Ayrıca ters lale dahil Selimiye çinilerinde 101 ayrı lale motifi de kullanılmıştır.

Sevgiyle,

Feride Hande Gemici

www.handegemici.com